Bilgi
deyince son zamanlarda çokça akla gelen kelimeler: Bilgi çağı, bilgi kaynağı,
bilmek, bilinmek olarak söyleyebiliriz. Bu minvalde aklımıza birçok soru
gelebilir ama ben bu yazıda bilgi ve kaynağını irdelemek ve bu konuda 5 soru
sorup 5 cevap vermek istiyorum.
Bilgi herhalde her alanda, her oluşumda
önümüze çıkan, çıkması gereken elimizde olan kaynakların bizlere sundukları
verilerdir. Peki;
1. Bilginin kaynağı nedir?
2. Bilginin çeşitleri nelerdir?
3. Test edemeyeceğimiz, elimizde deney imkânı
olmayan konularda bilgi var mıdır?
4. Test edemeyeceğimiz bilgilerin
doğruluğuna nasıl karar veririz?
5. Bir bilginin doğruluğuna karar
verdikten sonra o bilgiyi hayatımıza tatbik etmek nasıl olmalıdır?
Bu soruların
bizim bilgimiz kadarıyla cevapları şunlardır:
1. Öncelikle bilginin kaynağı elbette
bilendir. Bu bilenin ne olduğunu anlamak için o kişiyi veya kaynağı incelemek
bize öğretilenin doğruluğunu anlamak için ise o bilginin kendi içinde
tutarlılığını anlamak ve bu konuda bir bilgi sahibi olduğunu iddia eden başka
kaynakları taramak ve bunları kendi içinde değerlendirdikten sonra bilginin
kaynağı ve bilen alaşılabilir.
2. Bilginin çeşitleri doğru, yanlış,
eksik ya da mantıklı veya mantıksızdır. Bir bilgiyi çeşitlerine doğru ayırmak
için yanlışı doğru olarak bilenin gerçek doğruyla karşılaşması gerekir.
3. Test edemeyeceğimiz konularda elbette
bilgi vardır ama kaynağı insanlar değildir. Mesela ahireti test edemiyor
oluşumuz ahiretin olmadığı anlamına gelmemektedir. Sadece bu bilginin kaynağı
insanlar olamaz bu bilginin kaynağı da yine bilendir.
4. Test edemeyeceğimiz bilginin
doğruluğunu ancak bize kaynağın beyanı ve inanç ile bizim bildiklerimizi bize
önceden beyan eden yani gaybın bilgisine sahip olanın bildirmesiyle olur. (bkz.
Kur’an Mucizeleri)
5. Bir bilginin doğruluğuna karar
verdikten sonra o bilgiyi hayatımızın o bilginin gerekli olduğu her yerde
elimizden geldiğince kullanmalıyız.
Sonuç olarak herkes mutlaka bilgi sahibidir, doğru ve hakikat
ise bilginin kaynağına bakılarak anlaşılır. Bundan ötürüdür ki kaynak en az
bilgi kadar her anlamda önemlidir.
Hayrullah ÖZKAN
Yorumlar