TARİKAT VE TARİH

Tarikat ve Tarih… Tarikat, zaman zaman dile getirilen bazı çevrelere göre örtbas edilmiş bir sorun, bazı çevrelere göre ise bu ülkenin irfan ocakları, kimine göre ise maddi çıkarın din adı altında sağlanması.

Her zaman olduğu gibi doğru metodolojiyle ilk olarak “Tarikat” kavramını ve “Tarikat ve Tarih” kavramını irdelemek gerekir. “ طريقة"  yolun çoğu anlamına gelir ve anlam olarak “Allah’a giden yollar” demektir. Tarikat özünde Allah’a giden binlerce yoldan bahseder. Ne yazık ki Tarikat bugün olması gerektiği gibi bir durumda değildir, çünkü bugünki tarikatlar Allah’a giden yollardan biri olmayı değil Allah’a giden bütün yolların onlardan geçmesini istiyorlar. Aralarında anlaşılması mümkün olmayan bir rekabet, siyasette bulunma isteği ve buna bağlı maddi bir çıkar elde etme isteği var. Tarikatların ana problemi bu.

Peki, tarikatların tarihi nasıl, olması gereken nedir ve ne olmuş da bozulmuş? Tarikatlar İslam’ın ilk çağlarından beri var olan ve bir zaman sonra kurumlaşan bir yapıdır. Tarikatlar özellikle İslam’ı savaşsız olarak tebliğ etmede ve fethedilmiş yerlerde insanlara İslam’ı anlatmada ve öğretmede etkili olmuştur. Yeni fetihler gerçekleştiği çağlarda müritler bu fethedilen yerlere gönderilmişlerdir. Böylece yeni fethedilmiş topraklara İslam’ı ve tarikat düşüncesini taşımışlardır. Bu şekilde genişleyip büyüyerek ve halkı etkileyerek büyük bir insan ve fikir gücüne sahip olmuşlardır.

Bu güç ilk dönemlerde amacına uygun yani Allah rızası için harcanmıştır ama devir değiştikçe kişiler bu kurumları kendi siyasi ve mali çıkarları için kullanmıştır. Aslında bugünlerde bir çok şeyde olduğu gibi tarikatlar da genellikle amacına hizmet etmemektedir, hatta kimi zaman da dine bidat sokacak derecede ileri gitmektedir. Olması gereken, İslam’ı insanların ehil kişilerden Kuran'ı rehber edinerek öğrenmeleri ve Allah rızası için böyle kurumların maddi ve siyasi yönlerinin devlet tarafından daha sıkı şekilde kontrolüne razı olmalarıdır.

Hayrullah Özkan